Waarom een cursus over geld en administratie weinig zin heeft als je in armoede leeft. En zelfs de vicieuze cirkel versterkt!

Voordat we kennis hadden over het effect van schaarste was de aanname in het sociaal domein: ¨Als je arm bent dan kan je iets niet. En dan heb je dus iets te leren.¨

De kennis van de invloed van schaarste laat zien dat het niet een gebrek aan vaardigheden is maar dat het ligt aan de omstandigheden: Mensen kunnen het vaak wel, maar nu even niet doordat acute problemen voorrang eisen. We zien dan ook vaak dat armoede nog gezien wordt als een menselijk tekort, in plaats van gebrek aan geld. Veel hulpverleners denken dat cliënten dan met geld om moet leren gaan. En dus moeten mensen met schulden verplicht op een cursus Omgaan met geld waarin geleerd wordt om de administratie op orde te brengen en te bezuinigen. Of iemand die een uitkering aanvraagt moet verplicht naar Leren solliciteren, ongeacht of hij wel of niet deze vaardigheden heeft.

Nu kan zo’n cursus best bijdragen. Maar een belangrijke voorwaarde voor een cursus die positief werkt is minder stress; er is voldoende bandbreedte nodig om te kunnen leren. Rust en ruimte in het hoofd dus. En daarvoor moeten eerst de grootste problemen zijn opgelost. Alleen op cursus sturen zorgt vooral voor extra stress en levert vragen op als:

“Hoe moet je ernaartoe? Het kost weer € 5,60 voor de bus.”

“Wat moeten de kinderen in die tijd? Daar is geen kinderopvang voor.”

“Wat moet ik nou in dit groepje terwijl mijn gedachten alleen maar bezig zijn met piekeren
over de rekeningen van deze maand?” 

Als er voor een cursus gekozen wordt, moet de cliënt daaraantoe zijn en de voorwaarden, zoals geld voor het openbaar vervoer en oppas voor de kinderen moeten geregeld zijn. Pas dan kan het ook pas werkelijk wat opleveren. Is dat niet zo, dan kan de cursus de vicieuze cirkel versterken in plaats van oplossen.

Dit is een van de principes van de stress-sensitieve aanpak waar je je cliënten verder mee helpt.

Wil je ook leren hoe jij je gesprekken effectiever voert? Wij leren je graag hoe stress inwerkt op het brein en doorwerkt in het gedrag van mensen. Met die kennis krijg je beter contact met je cliënt en boek meer voorgang in je gesprekken.
Lees meer over onze training stress-sensitieve dienstverlening of over onze workshop over de vicieuze cirkel van armoede-stress. Liever direct contact? Kijk dan hier.

Dit artikel is geschreven door Joyce Bakker, maart 2023