Motivatie is A, B, C´tje! Met praktische voorbeelden! (Deel 1)

Deel 1. Over de A van Autonomie.

Het moet van binnen komen…

Hij moet het wel zelf willen…

Als zij niet intrinsiek gemotiveerd is, gaat zij het toch niet doen…

Zo maar een paar uitspraken die ik regelmatig hoor van consulenten of leidinggevenden. Het idee leeft dat motivatie iets magisch is. Iets dat er wel of niet is, waar je van afhankelijk bent en waar je weinig invloed op hebt. Best lastig als je in het sociaal domein werkt en een van je taken is om mensen te motiveren en activeren. Want hoe doe je dat dan?

Twee onderzoekers, Deci en Ryan hebben een heel praktische theorie ontwikkeld. Zij beschreven dat mensen pas sterk gemotiveerd zijn en kunnen groeien als aan drie psychologische basisbehoeften is voldaan. De drie basisbehoeften die alle mensen, ongeacht achtergrond of cultuur, gemeen hebben. Je kunt dus de motivatie van de ander versterken als je je hier bewust op richt. Ik beschrijf ze hieronder en laten daarna zien hoe dat er praktisch uitziet in een gesprek.

A: Autonomie: Invloed hebben op het eigen leven en keuzevrijheid ervaren.

B: Betrokkenheid of verbinding: Erbij horen, ergens onderdeel van zijn.

C: Competentie: Het vertrouwen in eigen kunnen hebben, zelfvertrouwen hebben.

Autonomie is de behoefte van ieder mens om eigen keuzes te maken en invloed te hebben op hoe en wat en waarom iets je doet. Als je cliënten begeleidt naar een beter leven is het belangrijk dat zij hun eigen doelen kunnen bepalen en zelf invulling kunnen geven aan het hoe. Dit kan je doen door regelmatig te benadrukken dat iemand keuzes heeft. Geen adviezen geven maar nieuwsgierig zijn en doorvragen. De wetten en kaders geven verplichtingen, en maakt dat mensen dingen moeten. Het woord ¨Moeten¨ geeft bij veel mensen een anti-reactie. De autonomie is dan in het geding. En daardoor neemt de motivatie af en komt er weerstand omhoog. Hoe verbind je de behoefte aan autonomie met de kaders? Het helpt als je bij de invulling bij veel van deze eisen iemand zelf laat kiezen hoe hij dat invult.

Voorbeelden van Autonomie in gesprekken:

• Het geven van keuzes: Wat wilt u in dit gesprek in ieder geval bespreken?
• Samen de gespreksonderwerpen bepalen: Dit zijn de onderwerpen op de agenda die ik wil bespreken. En dit de onderwerpen die u wilt bespreken. Waar wilt u mee beginnen?
• Vraag toestemming voor je met een onderwerp begint: Vindt u het goed als we….?
• Benadruk de keuzevrijheid: U bepaalt zelf of deze oplossing bij u past of niet.

In onze trainingen Motiverende gespreksvoering en stress-sensitieve gespreksvoering leer je deze principes vertalen naar jouw gesprekken. Zodat het voor jou voortaan ook een A,B,C´tje is om je cliënt te motiveren!

Lees hier ook deel 2: over Betrokkenheid en deel 3: over Competentie versterken.

Neem voor maatwerktrainingen hier contact op met Joyce Bakker.

Bron: Deci, E.L. Ryan, R. M. ( 2018) Self-detemination Theory.

Dit artikel is geschreven door Joyce Bakker, mei 2023